Lợi nhuận sau thuế của 1 công ty thường được :
+ Công ty tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh, trích lập các quỹ dự phòng và được gọi là lợi nhuận giữ lại.
+ Phần còn lại sẽ được trả cho cổ đông và được gọi là cổ tức.
Đại hội đồng cổ đông hàng năm sẽ thông qua quyết định về tỷ lệ chia cổ tức và hình thức chia cổ tức (bằng cổ phiếu hay bằng tiền mặt).
Việc chi trả cổ tức dù đơn giản là phương thức để phân phối lại lợi nhuận nhưng lại có ý nghĩa quan trọng đối với cổ đông. Khi bạn là cổ đông, việc công ty trả cổ tức sẽ thể hiện rằng công ty vẫn đang hoạt động có lãi. Những năm gần đây, xu hướng đầu tư cổ phiếu để nhận cổ tức cũng được mọi người đón nhận vì mang lại nguồn lợi tức/ vốn cao, ổn định, đăc biệt trong bối cảnh lãi suất ngân hàng giảm mạnh .
Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, hầu hết những doanh nghiệp kinh doanh tốt đều chi trả cổ tức cho cổ đông.
Ví dụ: Chứng khoán Bản Việt (VCI) chốt quyền trả cổ tức 2021 bằng cổ phiếu:
Ngày 18/8, CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC – mã chứng khoán VCI) chốt danh sách cổ đông phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu trả cổ tức năm 2021. Tỷ lệ phát hành 10:3, tương ứng cổ đông sở hữu 10 cổ phiếu sẽ được nhận về 3 cổ phiếu mới. Nguồn vốn phát hành lấy từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối theo BCTC kiểm toán năm 2021.
Được biết, ngày 29/12/2021, VCI đã tạm ứng cổ tức năm 2021 bằng tiền đợt 1 với tỷ lệ 12% (mỗi cổ phiếu nhận thêm 1.200 đồng). Tổng mức cổ tức năm 2021 tổng cộng là 42%. Mức cổ tức trong năm 2020 của doanh nghiệp này là 30% bằng tiền mặt, ngoài ra VCI còn phát hành 166,5 triệu cổ phiếu để thưởng cho cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ 1:1.
2. Quy định về chi trả cổ tức
Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi được thực hiện theo điều kiện áp dụng riêng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi.
Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:
+ Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật;
+ Đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp lỗ trước đó theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty;
+ Ngay sau khi trả hết số cổ tức, công ty vẫn bảo đảm thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đến hạn.
3. Những ngày quan trọng gắn với cổ tức
Ngày giao dịch không hưởng quyền ( Ngày GDKHQ) là ngày giao dịch mà các nhà đầu tư khi mua cổ phiếu sẽ không được hưởng các quyền lợi của cổ đông như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu được phát hành thêm, quyền tham dự đại hội cổ đông,... Để nằm trong danh sách chốt các cổ đông được hưởng quyền thì các nhà đầu tư cần mua cổ phiếu trước ngày GDKHQ
Ngày đăng ký cuối cùng (Ngày DKCC) hay còn gọi là ngày chốt quyền: là ngày chốt danh sách thực hiện quyền . Các nhà đầu tư có tên trong danh sách này sẽ được hưởng các quyền lợi như quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, quyền tham dự đại hội cổ đông,...
Hiện VSD quy định ngày DKCC là ngày làm việc liền sau ngày GDKHQ.
4. Cách tính giá điều chỉnh tại ngày giao dịch không hưởng quyền
Trong đó:
- P: Giá hiện tại
- P_dc: Giá điều chỉnh
- P_ph: Giá cổ phiếu phát hành thêm
- m: Tỷ lệ cổ phiếu phát hành thêm
- n: Tỷ lệ trả cổ tức bằng cổ phiếu (hoặc cổ phiếu thưởng)
- D: cổ tức bằng tiền mặt
Ví dụ:
Cổ phiếu VCI có giá đóng cửa ngày 16/08/2022 là 46.800 đ/cổ phiếu.
Ngày 17/08/2022 là ngày GDKHQ của cổ phiếu VCI với quyền Cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 10:3 (hay 30%)
Khi đó, giá tham chiếu của cổ phiếu VCI tại ngày 17/08/2022 sẽ được tính như sau:
Hay: giá điều chỉnh là 36.000 đ/cổ phiếu.
5. Cách nhận cổ tức
- Đối với cổ phiếu đã được lưu ký vào tài khoản chứng khoán: cổ tức bằng cổ phiếu hoặc cổ tức bằng tiền sẽ được chuyển trực tiếp vào tài khoản chứng khoán của bạn. Thời gian cổ tức về tài khoản giao động từ 30 – 60 ngày sau khi doanh nghiệp hoàn tất mọi thủ tục cần thiết.
- Đối với cổ phiếu sở hữu chưa được lưu ký vào tài khoản chứng khoán: Bạn cần liên hệ doanh nghiệp để nhận trực tiếp tiền cổ tức hoặc điều chỉnh tăng số lượng cổ phiếu sở hữu trên sổ cổ đông (trong trường hợp doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu).
