Ở bài viết tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại chứng khoán đang có trên thị trường, và các phương pháp cơ bản để thực hiện quyết định mua bán để xây dựng danh mục. Nhưng bất kể danh mục của bạn thế nào, bạn cần phải hiểu rõ đích đến của mình.
1. Hiểu rõ mục đích và mục tiêu của bạn
Chắc sẽ không ai có thể quên về những ngày tháng cả nước VN bị phong tỏa do dịch cúm Covid hoành hành, sau khi mọi thứ trở lại "bình thường mới", tôi nghĩ rằng việc di chuyển bằng phương tiện xe khách mỗi lần gia đình về quê, từ Tp.HCM - Miền tây là sẽ gây rủi ro sức khỏe cho các con tôi. Nên chúng tôi quyết định mua xe hơi, nhưng trước khi mua xe hơi tôi phải có bằng lái xe hơi và phải đủ tiền mua xe. Vậy là tôi lên kế hoạch lấy bằng lái xe, tìm chủng loại xe phù hợp để mua và tìm nguồn tài trợ tài chính. Sau khi có xe, chúng tôi đã thấy quyết định của mình đã đúng đắn, ngoài việc đảm bảo an toàn cho các con chúng tôi, thì việc di chuyển cũng ít mệt hơn, chúng tôi lại có sức khỏe để làm việc hơn.
Ý tưởng về mục tiêu và kế hoạch ấy cũng áp dụng khi bạn bắt đầu cuộc thám hiểm mua bán cổ phiếu của mình. Tương tự như vậy bạn cần đặt ra và xây dựng kế hoạch để đạt được mục tiêu. Không có 2 yếu tố này, nhiều khả năng bạn sẽ lang thang vô định.
Mục đích bạn đầu tư vào cổ phiếu? Mục tiêu bạn muốn đạt được là gì? Có phải là để trang trải học phí cho bạn hay con bạn trong tương lai? Hay là để bạn tự do tài chính?
Mỗi người sẽ có mục tiêu khác nhau. Điều này ảnh hưởng đến những cổ phiếu mà bạn nghiên cứu. Chẳng hạn, cổ phiếu ngành tiện ích là lựa chọn tốt, nhưng chúng không phải là khoản đầu tư tăng giá trị vốn đủ lớn cho nhà đầu tư đặt mục tiêu tiết kiệm cho tương lai. Vì vậy, giống như bất kỳ điều gì có giá trị trong cuộc sống, bạn cần đặt ra mục đích và mục tiêu. Dành thời gian và xác định chính xác điểm đến cuối cùng mà bạn muốn đạt được với việc đầu tư cổ phiếu của mình.
Những câu hỏi sau có thể giúp bạn xác định mục tiêu của mình:
Bạn muốn lợi nhuận như thế nào, so sánh với mặt bằng thị trường chung?
Nếu mục tiêu của bạn chỉ là đạt được lợi nhuận tương đương mặt bằng chung thị trường, kế hoạch đầu tư của bạn sẽ hoàn toàn khác biệt so với những người khao khát vượt mặt bằng chung một mức đáng kể.
** Lưu ý: đừng đặt mục tiêu lợi nhuận hàng năm việc đầu tư chứng khoán theo những gì bạn thấy trên facebook, twitter... Dường như những người trên facebook, twitter đang kiếm được 100-1000% lợi nhuận hàng năm từ số tiền bỏ ra, đầu tư được thực hiện 1 cách rất dễ dàng. 99% những lời lợi nhuận đó là giả dối. Rất ít ít người giao dịch hay nhà đầu tư có thể đạt được mức lợi nhuận này, nếu có thì cũng là một quá trình khó khăn và đầy rủi ro.
15%-20% hay 25% hàng năm thì sao? Nếu bạn thực hiện được mức đó đều qua 15 năm thì tôi đảm bảo bạn không hề bé nhỏ trong thế giới này.
Mức rủi ro mà bạn sẵn sàng chấp nhận là bao nhiêu?
Nói về việc mong muốn lợi nhuận bao nhiêu thì luôn dễ dàng hơn việc chấp nhận mức rủi ro bao nhiêu. Kinh nghiệm làm việc của chúng tôi cho thấy là hiếm nhà đầu tư nào đề cập đến mức độ chịu rủi ro của mình là bao nhiêu.
Lợi nhuận và rủi ro liên quan mật thiết với nhau. Nếu bạn muốn lợi nhuận cao hơn, thông thường bạn phải chấp nhận rủi ro cao hơn. Không có bữa trưa miễn phí, miễn phí khi bạn phải trả giá cho một cái gì đó khác đắt hơn. Không thể có cái gì có lợi mà không có rủi ro kèm theo. Đến ngay cả tài khoản gửi tiết kiệm ngân hàng của bạn cũng có rủi ro. Rủi ro tiền tệ, rủi ro ngân hàng phá sản, rủi ro phong tỏa điều tra, rủi ro lạm phát.v.v...
Việc đo lường rủi ro có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, theo tôi cách đơn giản và dễ hình dung là với số tiền bạn bỏ vào đầu tư cộng số tiền bạn tìm kiếm được từ đầu tư thì mất bao nhiêu % là bạn cảm thấy không thể chấp nhận được. Ví dụ: bạn bỏ 10tr VNĐ vào đầu tư, đỉnh điểm bạn kiếm được tổng tài sản lên 15tr VNĐ, sau đó do thị trường giảm bạn còn 12,5 tr VNĐ. Khi đó, tỷ suất lợi nhuận của bạn là 25% với mức sụt giảm 17% từ đỉnh. Tỷ lệ lợi nhuận trên mức sụt giảm là 25/17 là bạn chấp nhận được.
Biết trước mức độ rủi ro mà bạn sẵn sàng chấp nhận là điều quan trọng.
Thời gian đầu tư của bạn là bao lâu?
Nếu bạn 65 tuổi và đã nghỉ hưu, cơ hội đầu tư vào start up công nghệ mới nổi chưa thể có lợi nhuận trong 10 -20 năm tới chắc chắn không dành cho bạn. Người trẻ tuổi 25-30 tuổi có lẻ không muốn tập trung vào các cổ phiếu có mức tăng trưởng thấp hàng năm. Vì vậy, thời gian bạn đầu tư là một yếu tố cần được cân nhắc khi bạn lựa chọn cổ phiếu.
Nhìn chung, bạn còn càng nhiêu thời gian, bạn càng có thể chấp nhận nhiều rủi ro hơn, nhiều thời gian hơn để đầu tư của bạn sinh lời. Bạn càng trẻ thì khả năng tìm được những cổ phiếu tăng trưởng thích hợp càng lớn. Các con của bạn còn cả cuộc đời phía trước để đầu tư.
Bạn sẵn sàng dành bao nhiêu thời gian để nghiên cứu thị trường chứng khoán?
Câu hỏi này cũng liên quan đến thời gian, nhưng không phải là thời gian đầu tư của bạn. Câu hỏi này là về thời gian mà bạn có thể "đầu tư" cho dự án đầu tư cổ phiếu của bạn. Bạn đang có công việc toàn thời gian hay bạn đang là đi học, bạn không thể dành 40 giờ mỗi tuần để nghiên cứu thị trường chứng khoán, bạn phải làm việc kiếm tiền và chỉ có 5-15 giờ/tuần để dành cho thị trường chứng khoán. Hay công việc của bạn lấy hết đi thời gian, bạn chẳng còn thì giờ nào cho chứng khoán.
Nhận ra thời gian sẵn có của bạn chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến con đường đầu tư mà bạn chọn. Nếu ý thức trước được điều này, bạn sẽ không lãng phí thời gian theo đuổi một chiến lược tốn kém thời gian.
Đến đây xin phép được kết thúc bài viết. Chúng ta sẽ đi chi tiết hơn từng mục ở các bài viết tiếp theo gồm:
- Lợi nhuận hàng năm kỳ vọng
- Dự báo mức độ rủi ro
- Thời gian đầu tư
- Thời gian cam kết cho hoạt động đầu tư
"Rủi ro đến từ việc không biết bạn đang làm gì. Thành công trong đầu tư không liên quan đến IQ. Khi bạn là một người bình thường, những gì bạn cần là sự điềm tĩnh để kiểm soát những hối thúc khiến người khác rơi vào các vấn đề về đầu tư" - Warren Buffett
-------------------------
