Đây là kiến thức cơ bản nhưng bạn không thể nào bỏ qua nêu muốn trở thành nhà đầu tư. Đầu tiên là phân biệt các loại cổ phiếu khác nhau, tiếp đến là một số cách tiếp cận để phân tích cổ phiếu. Cả hai kiến thức nền tảng này đều hỗ trợ cho mục đích và mục tiêu đầu tư của bạn, vì vậy cần nắm được trước khi đi vào chi tiết kế hoạch kinh doanh.
1. Các loại cổ phiếu chính
Có nhiều công ty cổ phần với nhiều ngành nghề khách nhau nên cổ phiếu cũng tương ứng có nhiều loại khác nhau. Một số công ty phát triển mạnh mẽ, các công ty khách lại tăng trưởng chậm và ổn định hơn. Mỗi công ty đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng, và mỗi cổ phiếu của mỗi công ty đều có giá trị đối với danh mục của bạn. Điểm gây nhầm lẫn là 1 cổ phiếu có thể thuộc nhiều loại khác nhau. Chẳng hạn, một cổ phiếu tăng trưởng cũng có thể là cổ phiếu sinh cổ tức.
a. Cổ phiếu giá trị
Cổ phiếu giá trị thường được xem là "món hàng tốt". Có thể hiểu như sau, bạn mua món đồ giá trị 10 đ, nhưng chỉ phải trả 8 đ. Vì nhiều nguyên nhân khác nhau, nhà đầu tư không định giá cổ phiếu bằng đúng giá trị của nó. Cổ phiếu có thể có giá thấp hơn so với các mã khách trong ngành, và giá cổ phiếu có thể không phản ánh hết giá trị thật của công ty.
Mẹo lựa chọn cổ phiếu giá trị là tìm những cổ phiếu mà triển vọng dài hạn khả quan chưa phản ánh hết vào thị giá hiện tại. Nói thì dễ nhưng đây là cả một quá trình bạn cần mày mò nghiên cứu các số liệu kinh doanh của doanh nghiệp và của cả ngành kinh doanh.
b. Cổ phiếu cổ tức
Một số cổ phiếu hoàn trả tiền mặt cho nhà đầu tư theo định kỳ. Phần hoàn trả này được gọi là cổ tức và có thể chiếm phần lớn trong lợi nhuận chung từ cổ phiếu. Thậm chí nếu giá cổ phiếu đi ngang, công ty vẫn có thể chi cổ tức hàng năm cao hơn lãi suất ngân hàng, và điều này khiến nó đang để nắm giữ.
Cách tiếp cần này có thể kết hợp với cả cổ phiếu giá trị và cổ phiếu cổ tức, những cổ phiếu bị thị trường định giá thấp trả cổ tức cao.
c. Cổ phiếu tăng trưởng
Cổ phiếu tăng trưởng, như tên gọi của nó, là cổ phiếu của công ty có doanh thu và lợi nhuận tăng. Nhiều công ty ở nhóm này khá trẻ, tăng trưởng nhanh và rủi ro cũng lớn. Ví dụ những công ty tiên phong trong ngành công nghệ. Nếu bạn là nhà đầu tư trẻ, cổ phiếu tăng trưởng chắc chắn cần có trong danh mục.
d. Cổ phiếu penny
Một số cổ phiếu giao dịch với thị giá rất thấp, cổ phiếu penny là thuật ngữ sử dụng để chỉ những cổ phiếu này. Những cty có thị giá nhỏ này có thể là do việc điều hành kém hiệu quả, rủi ro cao, kém hấp dẫn. Đôi khi do những công ty này có quy mô nhỏ, thị trường ít để ý đến do ngành nghề không phổ biến. Cổ phiếu penny cũng thường bị thao túng do những mục đích vụ lợi. Bạn sẽ gặp nhiều người quảng cáo về tìm năng của các cổ phiếu penny này. Một số vẩn kiếm được tiền từ cổ phiếu penny, nhưng phần lớn là thua lỗ xảy ra với nhà đầu tư kém kinh nghiệm.
e. Cổ phiếu blue chip
Trái với cổ phiếu penny, cổ phiếu blue chip được xem là cổ phiếu của những công ty tốt đang để mua vào. Tuy nhiên, tốt nhất không có nghĩa sẽ cho nhà đầu tư lợi nhuận cao nhất, thay vì vậy, những cổ phiếu này cho lợi nhuận ổn định hơn so với các yếu tố rủi ro. Blue chip là các công ty lâu năm, vốn hóa lớn, ổn định, an toàn.
2. Cổ phiếu mới phát hành ra công chúng - IPO
Trong nền kinh tế, các công ty mới liên tục được thành lập. Ở giai đoạn đầu, quyền sở hữu công ty thuộc về nhóm người sáng lập. Theo thời gian nhóm nhà đầu tư này có thể bán ra, vì mục đích kinh doanh nào đó, họ thực hiện chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng, thông qua phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng - IPO
Doanh nghiệp IPO là những tổ chức chưa niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán, mong muốn tiếp cận nguồn vốn lớn từ bên ngoài công ty để sử dụng cho hoạt động kinh doanh. Sau khi thực hiện IPO, tổ chức sẽ trở thành công ty đại chúng vì cổ phần góp vào từ công chúng, đồng thời chính thức là thành viên của thị trường chứng khoán tập trung.
Thị trường IPO là nơi diễn ra hoạt động trao đổi, mua bán cổ phiếu trong đợt phát hành lần đầu tiên. Đây là điểm đến mà nhiều nhà đầu tư muốn tham gia nhằm sở hữu một cổ phiếu tốt. Vì thực tế trong lần đầu phát hành, giá cổ phiếu có thể thấp hơn so với định giá theo nhu cầu vì nó còn khá mới. Vì vậy, nhiều người có thể nhanh chóng mua vào số lượng lớn cổ phiếu từ thị trường IPO với giá tốt, sau đó đợi một thời gian giá lên sẽ bán chốt lời.
Ngoài ra, thông qua thị trường này nhiều nhà đầu tư có thể sở hữu tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu cao, từ đó trở thành cổ đông lớn của tổ chức. Họ được thực hiện các quyền cổ đông nổi bật như tham gia đại hội cổ đông, biểu quyết, tác động đến chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.
3. Phân loại cổ phiếu theo ngành
Không có gì khó hiểu ở đây, cổ phiếu thuộc ngành nào thì chúng ta xếp cổ phiếu vào ngành đó. Cái quan trọng ở đây là để làm gì và nó giúp ích được gì cho ta trong việc quản lý danh mục đầu tư. Các phân loại này quan trọng vì nhiều lý do. Trước hết, đa dạng hóa danh mục là chiến lược hợp lý. Bạn nên sở hữu những cổ phiếu ở những ngành khác nhau. Đa dạng hóa giúp bạn hạn chế rủi ro, ngay cả khi thị trường vào giai đoạn downtrend (xu hướng giảm) tất cả cổ phiếu điều giảm. Việc phân loại đầu tư cổ phiếu theo ngành còn giúp bạn có cách phân bổ tỷ trọng ngành đầu tư sao cho hợp lý. Dành nhiều vốn cho ngành tiềm năng hơn các ngành khác trong từng giai đoạn.
Một số ngành kinh doanh có thể phân loại như sau:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Trong những ngành này sẽ còn phân ra nhiều ngành nhỏ, trong khuôn khổ bài viết chúng tôi chỉ trình bày nhóm ngành cấp 1. Trong mỗi ngành này chúng ta sẽ tìm ra được vô số doanh nghiệp để xem xét đầu tư. Câu chuyện cần giải quyết lúc này là làm thế nào để xác định được đâu là công ty tốt và làm thế nào để tìm ra chúng? Sau khi tìm ra công ty tốt thì thời điểm nào nên giao dịch? Các câu trả lời sẽ nằm ở bài viết về kỹ thuật dùng phân tích cơ bản và kỹ thuật của chúng tôi.
