Ngân hàng Thế giới (WB) và tổ chức hợp tác quốc tế về người di cư KNOMAD dự báo lượng kiều hối về VN năm 2021 ở mức 18,1 tỷ USD, đứng thứ 8 thế giới và đứng thứ 3 trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Lượng kiều hối là một trong những nguồn ngoại tệ lớn mỗi năm của VN. Ngọc Thắng
Trong năm 2020, lượng kiều hối về VN là 17,2 tỷ USD, đứng thứ 11 thế giới. Tổng kiều hối về các quốc gia thu nhập thấp và trung bình sẽ tăng 7,3%, lên mức 589 tỉ USD trong năm 2021. Sự phục hồi này cao hơn mức ước tính trước đó và duy trì xu thế vững chắc của năm 2020, khi kiều hối chỉ giảm 1,7% dù đại dịch Covid-19 đã kéo nền kinh tế thế giới vào suy thoái. Kiều hối được dự báo sẽ tăng 2,6% trong năm 2022.
Rủi ro lớn nhất đối với tăng trưởng kinh tế nói chung và kiều hối nói riêng ở quy mô toàn cầu là việc số ca Covid-19 tăng trở lại và các biện pháp hạn chế đi lại được tái lập. Bên cạnh đó, khi kinh tế phục hồi đủ, việc chấm dứt gói kích thích và ngừng hỗ trợ lao động cũng có thể làm giảm lượng kiều hối. Như vậy, lượng kiều hối về VN liên tục tăng trong 21 năm qua hơn 13,7 lần, năm 2000 ở mức 1,32 tỷ USD thì năm 2021 ước lên 18,1 tỷ USD.
Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước - chi nhánh TP.HCM, cho biết lượng kiều hối về TP trong 11 tháng qua ước tính 6,2 tỷ USD, vượt qua con số 6,1 tỷ USD của cả năm 2020. Lượng kiều hối vẫn đang tiếp tục chuyển về nên dự kiến cả năm 2021, TP sẽ thu hút được khoảng 6,5 - 6,6 tỷ USD. Như vậy chỉ trong 2 tháng qua, kiều hối chuyển về TP.HCM tăng khoảng 1 tỷ USD, mức tăng trưởng này khá bất ngờ trong thời điểm dịch bùng phát thời gian qua. Nguồn kiều hối chủ yếu đổ về từ các thị trường truyền thống như Mỹ, Úc, Canada và châu Âu…
Nguyên nhân khiến lượng kiều hối gia tăng mạnh trong năm nay, theo ông Minh, là do TP thực hiện giãn cách xã hội để phòng chống dịch Covid-19, nên những người ở nước ngoài đã chuyển tiền về hỗ trợ người thân. Về cơ cấu kiều hối chảy về lĩnh vực nào, chưa có thống kê đầy đủ như những năm trước, nhưng tỷ lệ hỗ trợ an sinh xã hội tăng lên so với trước đây, phần còn lại vào đầu tư, sản xuất kinh doanh.
Dự báo năm 2022, tốc độ tăng trưởng kinh tế VN khởi sắc hơn, GDP tăng 6,5 - 6,8%. Lúc này dự báo dòng tiền kiều hối sẽ chuyển dịch về nhiều hơn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh.
Ông Hà Tôn Vinh
Bên cạnh đó, dòng tiền kiều hối chuyển về nước còn được cho là chảy vào các kênh đầu tư như chứng khoán. Chị Thu Hiền (ngụ Q.Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết vào cuối tháng 10, chị ruột ở Mỹ điện về nhờ chị Hiền ra công ty chứng khoán mở tài khoản giao dịch. Số tiền chuyển vào đầu tư ban đầu tương đương 500 triệu đồng. Một số công ty hoạt động trong lĩnh vực kiều hối cho hay số lượng kiều hối tăng lên những tháng gần đây một phần đến từ sự phát triển các sản phẩm dịch vụ ngày càng đa dạng, cùng với đó là chi phí chuyển tiền cũng ở mức hợp lý hơn so với trước đây.
Dịch Covid-19 khiến dòng kiều hối gia tăng
Lý giải cho việc kinh tế các nước gặp nhiều khó khăn do dịch Covid-19 gây ra, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, nhưng kiều hối về VN lại tăng, ông Trần Thanh Hải, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Viễn Đông, cho rằng trong các gói hỗ trợ kinh tế của các nước Bắc Mỹ, châu Âu, có phần gói hỗ trợ an sinh xã hội, có nước trả 400 - 600 USD/người/tuần vào tài khoản đối với những người thất nghiệp. Nhiều người không làm gì mà mỗi tháng nhận lên đến 2.000 USD. Hơn nữa, tình hình dịch bệnh vừa qua tại TP.HCM diễn ra khá phức tạp, khiến nhiều kiều bào tích góp gửi về cho người thân nhiều hơn.
Cùng quan điểm, GS Hà Tôn Vinh, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty giáo dục, đào tạo và tư vấn quốc tế Stellar Management, phân tích lượng kiều hối chuyển về VN tăng gần đây cũng có những lý do liên quan dịch Covid-19. Với tình hình dịch bùng phát ở các nước châu Âu, Mỹ như hiện nay, kiều bào cũng như lao động ở nước ngoài lo ngại những bất trắc xảy ra nên có tiền là họ chuyển về nước. Thêm vào đó, mỗi năm số lượng kiều bào về quê thăm người thân, đi du lịch rất cao, nay do dịch nên không về được và họ ít nhiều gửi phần nào số tiền tích cóp về nước.
Thông thường thời điểm cuối năm, dòng tiền trên thị trường chuyển vào hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ tăng lên để chuẩn bị cho dịp lễ hội, đặc biệt là tết. Thế nhưng, với những diễn biến dịch Covid-19 trong nước như hiện nay, tâm lý người tiêu dùng vẫn đang phòng thủ nhiều hơn. Họ chưa thật sự an tâm chi tiêu nên hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn còn mang tính chất thăm dò. Đây cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến dòng vốn kiều hối chưa chảy mạnh vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Sang năm 2022, dịch Covid-19 được kiểm soát, các hoạt động sản xuất kinh doanh khởi sắc sẽ thu hút nhiều hơn dòng kiều hối vào kênh này.
Trước việc các nước tung ra các gói kích thích kinh tế khổng lồ với lãi suất thấp, liệu rằng dòng vốn này có chảy về VN hay không? Ông Hà Tôn Vinh cho rằng đối với những Việt kiều nhận trợ cấp từ chính phủ nước sở tại mà không xài hết, có thể chuyển về hỗ trợ người thân. Còn những người vay ngân hàng vốn rẻ, có thể bằng cách nào đó chuyển một phần vốn về đầu tư trong nước cũng là tốt. Hiện lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại VN quanh mức 5 - 6%/năm, dù có giảm so với trước nhưng cao hơn ở nước ngoài. Gửi tiền về nước vừa lãi cao mà bảo đảm an toàn hơn. Chứng khoán hiện nay cũng là kênh hấp dẫn nguồn vốn này nhưng đòi hỏi người chơi phải hiểu biết nên cũng có thể nói ai thích mạo hiểm sẽ không bỏ qua kênh này.
